W miejscu gdzie znajduje się obecnie „Zajazd Napoleński” stała karczma, z którą związane jest pierwsze pojawienie się na arenie historii nazwy „Wawer”. Możemy znaleźć ją w akcie kupna dóbr w okolicach Zastowa przez Elżbietę z Lubomirskich Sieniawską, jedna z najwybitniejszych kobiet swoich czasów, według którego Sieniawska nabywa: „Zastów, Las, Koło, Zbytki, Olendry, łąki część w Zyrzynie i część miasta Pragi pod Warszawą nad Wisłą będącego, tudzież karczmę Wawer nazwaną, ze wszystkimi polami, rolami, lasami, młynami, sadzawkami, rzekami i poddanymi.”
Według niektórych hipotez sama karczma mogła istnieć już ponad 100 lat wcześniej, jednak nie jest to potwierdzone źródłami. Istnieją również spory, co do pochodzenia nazwy karczmy – być może pochodziła ona od imienia właściciela, które najpewniej brzmiało Wawrzyniec – skracane w dawnej Polsce często do Wawro, Wawrzek czy Wawra. Można natknąć się też na teorię, wywodzącą „Wawer” nazwy chabrów (wawrów), licznie porastających tereny przydrożne.
Zajazd znajdował się bowiem na skrzyżowaniu ważnych dróg – m.in. drogi prowadzącej do Brześcia (szosy brzeskiej) oraz Lublina (po czym pamiątką jest nazwa rozpoczynającego się nieopodal Traktu Lubelskiego).
Według niepotwierdzonych legend nocować w niej miał Napoleon Bonaparte, skąd wywodzi się obecna nazwa. Karczma padła spłonęła w czasie Powstania Listopadowego – w lutym i marcu 1831 roku stoczono w okolicy dwie potyczki, nazwane łącznie Bitwą pod Wawrem. Wydarzenia te upamiętnia stojący tuż obok karczmy krzyż powstańczy wzniesiony po odzyskaniu niepodległości, . Po trzech latach, najprawdopodobniej na tym samym obrębie, zbudowano nowy murowany budynek. Wokół nowej karczmy, nazwanej wówczas austerią (z włoskiego osteria – jadłodajnia), zaczęli osiedlać się ludzie, dając początek wsi Wawer, od której w 1864 roku nazwano całą, rozciągającą się aż do Grochowa gminę. W czasie II Wojny Światowej budynek został zdewastowany. W latach 80 wydzierżawiony osobie prywatnej stał się siedzibą hotelu.
Bibliografia
- Encyklopedia Warszawy: Zajazd Napoleoński
- Jan Czerniawski, Podziwiając Zabytki Wawra, w: Kronika Warszawy nr 2/2008 (137)
- Andrzej Umgelter. Ulica Płowiecka. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy, nr 33,.”.