Przez setki lat utrapieniem mieszkańców nadwiślańskich wsi były coroczne wylewy rzeki, które z jednej strony nanosiły żyzny muł – z drugiej jednak nieraz porywały dobytek całego życia. Władze pozostawiały problem ludności zagrożonych terenów, czasem wykazując jednak pewną aktywność, chociażby poprzez osiedlenie w dolinie Olędrów, czyli chłopów przybyłych z Holandii i Niemiec, którzy znali się na regulacji rzek, melioracji i osuszaniu podmokłych terenów.
Sytuacja ta utrzymywała się również po rozbiorach. Władze zaborcze nie były zainteresowane zabezpieczaniem przed powodziami, pozostawiając to zadanie władzom regionalnym. Te z kolei większość kosztów przenosiły na mieszkańców, nie mając jednak bardziej zaawansowanych planów niż np. cykliczne pogłębianie dna rzeki.
Dopiero w 1900 roku rozpoczęła się budowa Wału Gocławskiego, który od powodzi miał zabezpieczać Pragę. Logiczne było przedłużenie wałów przeciwpowodziowych na południe, co dało początek Wałowi Miedzeszyńskiemu.
Część kosztów pokryli okoliczni chłopi, na których nałożono daninę. Stało się to powodem wielu sporów, które zakończyły się zwycięstwem lokalnej społeczności – opłaty zostały zmniejszone, wprowadzono system pożyczek i odszkodowania za wywłaszczoną ziemię.
Ukończona w 1911 roku inwestycja okazała się wielką fuszerką. Wał przeciekał, nie wybrukowano wytyczonej wzdłuż niego drogi, a obszar chroniony przed powodzią okazał się z powodu błędów projektowych dużo mniejszy niż zakładano. W latach 30 wał został wzmocniony, a biegnąca wzdłuż szosa została wyasfaltowana i wyposażona w latarnie, przez co zaczęto ją nazywać „wawerską autostradą”.
Inwestycje te poprawiły komfort życia ludności, dając impuls do rozwoju obszarów na wschód od wału. Jednocześnie oznaczały definitywny koniec kultury specyficznej nadwiślańskiej kultury (m.in. wywodzących się od Olędrów Urzeczan), która powstała w zmaganiach człowieka z rzeką.
Bibliografia
- Zieliński Jarosław: Przedwojenne Kamionek, Grochów, Saska Kępa. Najpiękniejsze fotografie, Warszawa 2013
- Czerniawski Jan, Wawer: korzenie i współczesność, Warszawa 2008
- 150 lat gminy Wawer, red. Dorota Kozielska, Warszawa 2015