Wieś Las, leżąca na uboczu wawerskiego życia, nie uniknęła tragicznych wydarzeń spowodowanych II Wojną Światową. Przez miejscowość przejeżdżały kolumny wojsk niemieckich, dopuszczając się rabunków i aktów przemocy. Jednocześnie, jak sama nazwa wskazuje, była to świetna baza wypadowa dla partyzantów. W Lesie aktywny był podlegający AK oddział Batalionów Chłopskich pod dowództwem Izydora Królaka, późniejszego zastępcy wójta.
W czasie Powstania Warszawskiego, trwającego po drugiej stronie Wisły, Niemcy schwytali i rozstrzelali 50 przypadkowych osób. Niecały miesiąc wcześniej, w lipcu, mając świadomość szybkich postępów Armii Czerwonej, władze okupacyjne zmusiły ludność do prac fortyfikacyjnych, następnie zmuszając 126 mężczyzn w wieku od 16 do 60 lat – ponad 10 procent wszystkich mieszkańców wsi – do marszu przez Pragę do obozu przejściowego w Pruszkowie. Stamtąd część z nich została wysłana na roboty do Rzeszy, skąd wielu nie wróciło. W trakcie całej wojny trwały też wywózki mieszkańców do obozów koncentracyjnych w Mauthausen i Ebensee.
W sierpniu 1946 na placu skąd odbywały się wywózki do obozów, ustawiono krzyż upamiętniający tutejsze ofiary hitlerowskiej okupacji.
Bibliografia
- 150 lat gminy Wawer, red. Dorota Kozielska, Warszawa 2015
- Pęgierski Orest, Pamięć o wydarzeniach i ludziach, w: “Wawer i jego osiedla”, Warszawa 2007