Stojąca przy Wale Miedzeszyńskim skrzynkowa kapliczka z kopią wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej nie wyróżnia się być może wyglądem ani wykonaniem. Pozwala nam jednak na opowiedzieć o Wawrze jako „dzielnicy kapliczek”, ponieważ, w istocie, jest ich w okolicy wyjątkowo wiele.
W większości stolicy odnajdziemy typowe kapliczki miejskie, często stojące we wnętrzach podwórek (najwięcej, ok. 3 tysiące, naliczono na Pradze Południe). Budowano ich szczególnie dużo w czasie okupacji niemieckiej. Trudnym i pełnym lęku czasom towarzyszył, jak często bywa, wzrost religijności mieszkańców.
Na Wawrze również możemy natknąć się na kapliczki tego rodzaju (np. między robotniczymi domami przy ul. Kresowej), jednak większość z nich posiada korzenie wiejskie. Wawer bowiem do 1951 roku był w znacznej mierze zgrupowaniem wielu różnych wsi, w których tradycja wznoszenia kapliczek i krzyży, przetrwała do dziś. W przeszłości stawiano je często na skrzyżowaniach dróg, przed obszarami uważanymi za niebezpieczne, czy zwyczajnie w centrach wsi. Zadbana kapliczka była powodem do dumy dla wiejskiej społeczności, a co zamożniejsi budowali własne kapliczki wraz z domami.
Nie dokonano jeszcze spisu wszystkich, ale liczbę wawerskich kapliczek będzie trzeba mierzyć w setkach. Jest to przegląd wielu tradycji kapliczkowych, często wyrastających z tożsamości lokalnej. W Zerzeniu możemy odnaleźć kapliczki kłodowe (charakterystyczne głównie dla wschodniej Polski), na Nadwiślu krzyże epidemiczne, będące pamiątkami dawnych epidemia, a w Aleksandrowie kapliczki domkowe. Przy niektórych z nich, jak nadal odbywają się nabożeństwa, pokazując silne związki lokalnej wspólnoty z dawnymi obyczajami.
Bibliografia
- Czerwonka Rafał, Krzyże i kapliczki wawerskie, w: Gazeta Wawerska nr 6/2020 (32)
- Kwiatkowska-Baster Bogusława, Kapliczki i krzyże przydrożne w polskim krajobrazie, Kraków 2014